Fitness Terimleri Sözlüğü

Fitness dünyası, özellikle kendine ait terimleri ile yeni başlayanlar için biraz kafa karıştırıcı olabiliyor. Farklı kavramlara ve kelimelere sahip olan bu alanda, belli başlı terimlere hakim olmanız daha bilinçli egzersiz yapabilmek adına önemlidir. Spor serüveninize destek olması adına bilmeniz gereken tüm terimleri sizler için listeledik.

Antrenman Terimleri

• HIIT (High-Intensity Interval Training): Yüksek yoğunluklu aralıklı antrenman anlamına gelmektedir. Kısa süreli ve yoğun eforlu egzersizleri kapsar.
• Kardiyo: Kalp atış hızını artıran, dayanıklılık ve yağ yakımı gibi amaçlarla yapılan egzersiz türleridir. 
• Set - Tekrar - Rep: Bir egzersizin kaç defa yapıldığına tekrar, bu tekrarların kaç kez gruplandığına set denir. 
• Isınma: Antrenman öncesi kasları ve eklemleri ısıtmak için yapılan hafif egzersizlerdir.
• Soğuma: Antrenman sonrası nabzı yavaşlatmak ve kas ağrılarını minimize etmek için yapılan hafif hareketlerdir.
• Full body egzersiz: Tüm vücut kaslarını çalıştıran egzersizlere verilen isimdir.
• Compound hareket: Birden fazla kas grubunu aynı anda çalıştıran, squat, deadlift gibi egzersizlere verilen genel isimdir.
• Isolation (izole) hareket: Tek bir kas grubunu hedef alan egzersizlere verilen isimdir. 
• Tabata: 20 saniye maksimum efor, 10 saniye dinlenme şeklinde, sekiz setten oluşan bir tür HIIT egzersizidir.
• EMOM (Every Minute on the Minute): Her dakikanın başında belirli bir egzersizi tamamlayarak antrenman yapılan tekniktir.
• Isometrik egzersiz: Kasları sabit bir pozisyonda tutup kasarak yapılan egzersiz türüdür. 
• Circuit training: Herhangi bir dinlenme olmadan, arka arkaya farklı egzersizlerin yapıldığı, yüksek yoğunluklu bir egzersiz türüdür. 
• Negative Rep (Eksantrik tekrar): Antrenman sırasında, ağırlığı kontrollü bir şekilde indirerek kas liflerinin zorlanması hareketine verilen isimdir. 

Beslenme Terimleri

• Makro: Vücudun enerji için ihtiyaç duyduğu temel besinleri (protein, karbonhidrat ve yağ) ifade etmektedir.
• Mikro: Temel besinler dışında kalan, vitamin ve mineral gibi diğer ihtiyaçları ifade etmektedir.
• Kalori açığı: Harcanan kalorinin alınan kaloriden daha fazla olması durumudur.
• Protein tozu: Kas onarımını destekleyen, yüksek ölçüde proteine sahip olan takviyelerdir. 
• Glikojen: Kaslarda depolanan, enerji sağlayan karbonhidrat formudur.
• BCAA: Özellikle kas yıkımını engellemesi adına kullanılan, dallı zincirli amino asitlere verilen isimdir. 
• Termik etki: Yiyecekleri sindirirken harcanan enerjiye verilen isimdir. Proteinin termik etkisi en yüksektir. 
• Glikemik index: Karbonhidrat içeren besinlerin kan şekerini yükseltme hızını gösteren ölçüdür.
• Termojenik besinler: Metabolizma hızını artıran, acı biber, yeşil çay gibi besinlere verilen genel isimdir.
• Ketojenik diyet: Düşük karbonhidrat ve yüksek yağ içeren, vücudu ketosis adı verilen bir metabolik hale sokan beslenme planıdır. 
• Refeed day: Uzun süre kalori açığı yapılan beslenme programlarında, metabolizmayı tekrar canlandırmak için karbonhidrat alımının artırıldığı güne verilen isimdir.
• Carb cycling: Günlük karbonhidrat alımını antrenman yoğunluğuna göre ayarlama stratejisine verilen genel isimdir.
• Pre workout: Antreman öncesi alınan, enerji, odaklanma ve performans artışı gibi etkilere sahip olan sporcu takviyelerine verilen isimdir. 

Vücut Geliştirme (Body Building) Terimleri 

• Hipertrofi: Kas liflerinin büyümesi anlamına gelmektedir.
• Definasyon: Vücut yağlarının azaltılarak kasların daha belirgin hale gelmesi sürecine verilen isimdir.
• 1RM (One rep max): Antrenman sırasında, bir hareketi sadece bir kez kaldırabileceğiniz maksimum ağırlığa verilen isimdir.
• Pump: Antrenman sırasında, kaslara kan dolması sonucunda oluşan dolgunluk hissi ve görünümüne verilen isimdir.
• Overtraining: Aşırı antrenman nedeniyle ortaya çıkan yorgunluk ve performans düşüklüğüne verilen isimdir.
• Cutting ve Bulking: Cutting, yağ yakma, bulking ise kas kütlesi artırma dönemlerine verilen isimlerdir. 
• Failure (Tükenme): Bir set sırasında, tekrar yapılamayacak kadar kas yorgunluğu oluşmasıdır.
• Deload: Antrenman sırasında yoğunluğu geçici olarak düşürerek kas ve sinir sistemini dinlendirmeye verilen isimdir.
• Time under tension (TUT): Kasların egzersiz sırasında gerilim altında kaldığı süreye verilen isimdir.
• Forced reps: Tükenme noktasından sonra bir partner yardımıyla yapılan ekstra tekrarlara verilen genel isimdir.

Genel Fitness Terimleri

• Core: Karın, bel ve pelvis kaslarını kapsayan, temel kas gruplarına verilen isimdir.
• Mobilite: Eklemlerin hareket açıklığı, kabiliyeti ve esnekliğine verilen isimdir.
• Plateau: Antrenman sırasında gelişim ve ilerlemenin durduğu, sabit kaldığı döneme verilen isimdir.
• Superset: İki farklı hareketin dinlenmeden arka arkaya yapılmasına verilen isimdir.
• Drop set: Egzersiz sırasında ağırlıkların azaltılarak setin uzatılmasına verilen isimdir.
• Rest and Pause: Antrenman sırasında kısa dinlenmeler ile tekrar sayısını artırmaya yarayan çalışma tekniğidir.
• AMRAP (As Many Rounds As Possible): Antrenman sırasında, belirli bir sürede maksimum tekrar yapmaya verilen isimdir.
• Functional training (Fonksiyonel egzersiz): Günlük yaşamda sıkça kullanılan hareketleri daha kolay yapabilmek adına, çoklu kas gruplarını çalıştıran antrenman türlerine verilen genel isimdir.
• LOSS (Low-intensity Steady State): Düşük tempo ve yoğunlukta, uzun süreli kardiyo egzersizlerine verilen isimdir. 
• DOMS (Delayed Onset Muscle Soreness): Antrenmandan 24 ile 48 saat sonrasında oluşan kas ağrılarına verilen genel isimdir.
• Kettlebell: Topuz ve tutacaklı bir ağırlık türü olan kettlebell ile yapılan, swing, snatch gibi egzersiz formlarını içeren dinamik egzersizlere verilen genel isimdir.